Abelprijs voor wiskunde gaat voor de eerste keer naar een vrouw.

De Abelprijs gaat dit jaar naar de Amerikaanse wiskundige Karen Keskulla Uhlenbeck. Dat maakte de Noorse Academie van Wetenschappen en Letteren bekend. De wiskundeprijs, die sinds 2003 jaarlijks wordt uitgereikt, wordt beschouwd als het equivalent van de Nobelprijs, die voor wiskunde niet bestaat. Uhlenbeck is de eerste vrouwelijke winnaar.

Uhlenbeck krijgt de Abelprijs vanwege de ‘fundamentele impact van haar werk op analyse, meetkunde en mathematische fysica’, aldus de jury. Uhlenbeck is een pionier in het bestuderen van ‘niet-abelse ijkvelden’. De vergelijkingen waaraan deze velden voldoen, werden voor het eerst beschreven door Chen-Ning Yang en Robert Mills, in 1954. De Yang-Mills-vergelijkingen vereisen zeer gecompliceerde wiskunde. Een van Uhlenbecks grote inzichten was om naar de families van oplossingen te kijken. De Nederlandse fysicus Robbert Dijkgraaf licht toe: ‘Het bestuderen van deze families was beslissend om enerzijds diepe problemen in de meetkunde op te lossen – in het bijzonder het begrijpen van vierdimensionale meetkundige ruimtes – en anderzijds het gedrag van de bijbehorende quantumtheorieën te begrijpen.’ Volgens Dijkgraaf plukken wiskundigen en theoretisch natuurkundigen al meer dan dertig jaar de vruchten van de boom die Uhlenbeck heeft geplant.

Uhlenbeck werd geboren in Cleveland, Ohio in 1942. Ze studeerde aanvankelijk natuurkunde aan de universiteit van Michigan, maar ze kwam er al snel achter dat de intellectuele uitdaging van zuivere wiskunde – zonder laboratoriumwerk, waar ze een hekel aan had – haar echt enthousiast maakte. Ze was verbonden aan diverse universiteiten, onder meer in Chicago en Texas. Tegenwoordig woont ze in Princeton; aan het Institute for Advanced Study aldaar is ze visiting associate professor.

Bron: Krant De Standaard.