Open brief van experts ontwikkelcommissie eindtermen (24/06/2020)

Experts die mee hebben gesleuteld aan de eindtermen voor het secundair onderwijs luiden in een open brief in De Morgen de alarmbel over hoe die eindtermen vakkundig ‘uitgedund’ werden ‘in de achterkamertjes’. ‘Als enige Europees land zullen onze leerlingen niets meer over de cirkel leren op school. Dat is nu gewoon geschrapt.’

De voorbije legislatuur heeft de Vlaamse Regering het initiatief genomen om de eindtermen secundair onderwijs te evalueren, te herformuleren en bij de tijd te brengen. Eindtermen leggen vast wat de overheid minimaal verwacht dat scholen realiseren met hun leerlingen en zijn een controle-instrument waarmee de onderwijsinspectie aan de slag kan. Geen vodje papier dus.

In 2016 werd een participatief traject opgezet om te horen wat er hierrond bij burgers en leerlingen leefde. Het uiteindelijke werk werd vanaf 2017 verricht in de ontwikkelcommissies die per vakgebied werden vastgelegd. Leerkrachten, academici, ambtenaren en vertegenwoordigers van de verschillende onderwijsverstrekkers zaten er rond de tafel om in onderling overleg de leerlijnen in concrete eindtermen vast te leggen. Daarbij werd niet over één nacht ijs gegaan. Er werd intens en geduldig gewikt en gewogen, stukken werden bijgevoegd en geschrapt en er werd ook scherp gediscussieerd – steeds met als doel een actueel, kwalitatief, evenwichtig en haalbaar pakket eindtermen aan de scholen en de leerlingen van de toekomst te kunnen voorleggen.

Voor de eerste graad werden de nieuwe eindtermen gefinaliseerd onder Minister Crevits (CD&V). Onze scholen zijn er sinds september 2019 mee aan de slag. De eindtermen tweede en derde graad liggen nu ter goedkeuring op de tafel van de Vlaamse Regering. We maken ons als experten die hebben deelgenomen aan de ontwikkelcommissies echter ernstige zorgen over het feit dat het niet onze versie is waarover de Regering nu een beslissing zal nemen, maar een versie die hier en daar grondig gewijzigd en afgezwakt is.

In januari hadden we na een grondige haalbaarheidsanalyse met alle actoren – ook de koepels – een akkoord over het geheel. Toch zijn de onderwijsverstrekkers achter de rug van experten en leerkrachten in de achterkamer van het kabinet Weyts (N-VA) gaan onderhandelen om de eindtermen hier en daar nog verder te verdunnen. Sommige zaken zijn herschreven op een lager niveau, andere zaken werden verplaatst, nog andere ad hoc geschrapt. Door die operatie zijn verschillende domeinen getroffen: burgerschap en samenleven, historisch bewustzijn, cultureel bewustzijn en expressie, programmeren, STEM en wiskunde. Hierdoor mist het geheel vaak conceptuele samenhang en worden logische leerlijnen doorbroken en onderuitgehaald. Schrappingen vinden we vooral bij de arbeidsmarktgerichte opleidingen. Daar blijft men teveel uitgaan van het vals idee dat algemene en beroepsvorming communicerende vaten zijn – als het ene meer aandacht krijgt, zou het andere minder krijgen. Het is nu dus blijkbaar de bedoeling dat die leerlingen een lichter pakket algemene vorming aangeboden krijgen dan we met de ontwikkelcommissies voor ogen hadden. Dat betreuren we sterk. Het is maatschappelijk gezien ook niet aanvaardbaar.

De voorbije weken werd er alsnog een zogenaamde helikoptercommissie samengesteld om het herwerkte voorstel van de koepels en het kabinet te evalueren. Deze zeer beperkte commissie was kritisch voor wat werd voorgelegd, maar het kabinet is hen daarin niet gevolgd. Blijkbaar moest deze commissie vooral dienen als glijmiddel om niet meer naar de experts en de leerkrachten in de ontwikkelcommissies te moeten terugkoppelen.

We zijn als betrokken experten verontwaardigd over deze gang van zaken. Het is geen faire manier van werken en het schaadt mogelijks de kwaliteit van ons werk en van het toekomstig onderwijs. We zijn graag mee de ambassadeurs van de nieuwe eindtermen waar we met hart en ziel aan gewerkt hebben, maar dan moeten we ons ook met die eindtermen kunnen vereenzelvigen. We vragen daarom dat de Minister en de Vlaamse regering deze manier van werken terugschroeven en ons alsnog de mogelijkheid geven de voorgestelde wijzigingen te evalueren. We hebben onze expertise tijdens de voorbije jaren graag aangeboden en we stellen die nog steeds ter beschikking – in de hoop dat men er gebruik wil van maken.

Lees ook het artikel in “De Standaard” van 25/06/2020

 Patrick Loobuyck UA/UGent – ontwikkelcommissie burgerschap

Filip Moons UA – Vlaamse Vereniging voor Wiskundeleraars – Ontwikkelcommissie wiskunde & exacte wetenschappen

Bruno De Wever – UGent – Ontwikkelcommissie historisch bewustzijn

Karel Van Nieuwenhuyse – KU Leuven – Ontwikkelcommissie historisch bewustzijn

Kris Van den Branden – KU Leuven – ontwikkelcommissie Vreemde talen en Nederlands

Lode Vermeersch – KU Leuven – ontwikkelcommissie cultureel bewustijn en expressie

Han Asard – Universiteit Antwerpen – ontwikkelcommissie biologie, wetenschappen & wiskunde

Ellen Claes – KU Leuven – ontwikkelcommissie burgerschap, welbvevinden & sociaal-relationele competenties

Bram Vanderborght – Vrije Universiteit Brussel – ontwikkelcommissie informaticawetenschappen

Mieke De Cock – KU Leuven – ontwikkelcommissie fysica, wetenschappen & wiskunde

Christophe Verbruggen – UGent – ontwikkelcommissie historisch bewustzijn

Hendrik Van Maldeghem – UGent – ontwikkelcommissie wiskunde, exacte wetenschappen en technologie

Karolien Vlayen – Hogeschool UCLL/UHasselt – ontwikkelcommissie economie

Jolien De Meester – KU Leuven – ontwikkelcommissie technologie, wiskunde en wetenschappen

Nathalie Nouwen – KU Leuven – ontwikkelcommissie Nederlands & andere talen

Frank Neven – Universiteit Hasselt – ontwikkelcommissie digitale competenties

Valeria Catalano – Hogeschool PXL – ontwikkelcommissie Nederlands & andere talen

Jolien Coenraets – Universiteit Gent – ontwikkelcommissie burgerschap, welbvevinden & sociaal-relationele competenties

Caroline Campens – HOGent – ontwikkelcommissie wiskunde, exacte wetenschappen en technologie

Koen Crul – Hogeschool VIVES – ontwikkelcommissie cultureel bewustzijn en culturele expressie

Johan Deprez – KU Leuven – ontwikkelcommissie wiskunde, exacte wetenschappen en technologie

Wouter Schelfhout – Universiteit Antwerpen – ontwikkelcommissie economie

Karen Saerens – Universiteit Gent – ontwikkelcommissie wiskunde, exacte wetenschappen en technologie

Lea Maes- UGent – ontwikkelcommissie burgerschap, welbvevinden & sociaal-relationele competenties

Katrien De Maegd – HOGent – ontwikkelcommissie burgerschap, welbvevinden & sociaal-relationele competenties

Rita Heyrman – AP hogeschool – ontwikkelcommissie ruimtelijk bewustijn

Ans De vos – Universiteit Antwerpen – ontwikkelcommissie burgerschap, welbvevinden & sociaal-relationele competenties

Jan Verplaetse – Universiteit Gent – ontwikkelcommissie specifieke eindtermen rechten

Bart Tambuyzer – Universiteit Antwerpen – ontwikkelcommissie wetenschappen

Yanick Maes – Universiteit Gent – ontwikkelcommissie specifieke eindtermen klassieke talen